Ergenlik Sorunları - Uzman Psikolog Berfe Gündüz

Ergenlik, yetişkinlik ile çocukluk arasındaki geçiş dönemidir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 10 ile 19 yaş arası ergenlik dönemi olarak kabul edilir. Bu dönemde gençlerin, rolleri konusunda kafaları karışır ve büyüyen yetişkinler olarak sorumlulukları ile çocukluk istekleri arasında bölünürler. Ergenlik dönemine giren çocuğunuz duygusal iniş çıkışlar, davranışsal sorunlar, sosyal hayatında güçlükler ve akademik alanda zorluklar yaşayabilir.

Duygusal Sorunlar

Ergenler, yoğun duygular hissetme eğilimindedirler. Hiç ummadığınız bir şey onları çok mutlu edebilir, heyecanlandırabilir, kızdırabilir veya üzebilir. Duygusal gelgitler, genç erkekler ve kızlar arasında yaygındır. Araştırmalar, yetişkinlerin sahip olduğu ruh sağlığı sorunlarının yaklaşık %50'sinin 14 yaşında başladığını ortaya koymuştur. Depresyon, ergenlik ile ilişkili yaygın psikolojik sorunlardan biridir. Beyindeki önemli gelişimsel değişimler, gençleri karamsar, yorgun ve yoğun duyguları ile başa çıkmayı zorlaştırabilir. Çocuğunuz aşırı derecede karamsar görünüyorsa, hiç yemek yemiyorsa veya uyumuyorsa profesyonel yardım almak gereklidir.

Gençler kendilerine ait bir kimliğe sahip olmak isterler. Evde veya dışarıda rol model arama eğilimindedirler. Ergenler, neyin "doğru" ve "yanlış" olduğunu düşünmeye başlar ve belirli konulardaki fikirlerinizi sorgularlar. Ergenliğin stresi ve baskısı, kaygı ilgili sorunlar yaratabilir. Bu durum daha içine kapanık ve endişeli bir ruh halinde olmalarına sebep olabilir. Kendi doğru ve yanlışlarını ararken ailelerinden farklılaşmaya başlarlar. Farklılıklarını ortaya koymak onları kimi zaman zorlar ve yoğun öfke duygusuna sebep olabilir. Dürtüsel davranışları da arttığı için bu dönemde riskli ve karşıt davranışlar sergileyebilirler.

Cinsel kimliklerini anlamak için zamana ihtiyaç duydukları bir dönemdir. Cinsel duygu ve cinsellik düşünceleri bir ergene yanlış görünebilir, bu nedenle kendilerini suçlu hissedebilirler. Karşı cinse veya hemcinslerine karşı duygular hissetmeye başlar ve bu konuda ne yapacaklarını bilemeyebilirler. Ergenlik çağındaki çocuğunuz, sizinle bu konu hakkında konuşmaktan çekiniyor olabilir. Bu dönemde, cinsel kimlikle ilgili düşüncelerin akıllarına gelmesinin doğal olduğunu onlara hatırlatmanız gerekebilir.

Davranış Sorunları

Ergenlik, çocukların bağımsızlıklarını kurmak istedikleri ve bu bağımsızlığı elde etmek için çaba gösterdikleri bir zamandır. Bu bağımsızlık isteği, ebeveynlerin kurallarını sorgulamaya ve doğru olduğuna inandıkları şeyi şiddetli bir şekilde savunmaya yol açabilir. Aile içinde inatçılık ya da muhalif olma durumları görülebilir. Gençlerdeki öfkeyi de tetikleyen konuşmalar, onları fiziksel çatışmalara bile sokabilir. Saldırganlık, anne ve babalar için bir endişe kaynağı olabilir. Okulda kavgaya karışma sıklığı artabilir. Başkalarına zorbalık yapmaya başlayabilirler ki bu gençlerin karşılaştıkları önemli bir sorundur.

Yeni buldukları bağımsızlıklarının bir parçası olarak ergenler yeni şeyler denemek ve risk almak isteyebilirler, bu da dikkatsiz davranışlarla sonuçlanabilir. Bazen, akran baskısı ve "uyum sağlama" ihtiyacı, onların belirli bir şekilde davranmalarına ve kırılması zor bazı alışkanlıklar geliştirmelerine neden olabilir. Çocuğunuzun giyimi, saç modeli ve moda anlayışı da çoğunlukla onaylamayabileceğiniz bir tarza dönüşebilir. Çocuğunuzun onaylamadığınız çocuklarla takılması ve tehlikeli bir yaşam tarzına uyum sağlaması gibi endişe verici durumlar ile karşılaşabilirsiniz.

Sigara, Alkol ve Madde Kullanımı ile İlgili Sorunlar

Madde bağımlılığı, dünyadaki ergenlerin anne ve babalarının karşılaştığı en büyük sorunlardan biridir. Arkadaş baskısı, ergenleri sigara, alkol gibi maddeleri kullanmaya yönelten önemli faktörlerden biridir. Risk alma eğilimi, çoğu genci, yasal yaşa gelmeden önce sigara içmeyi denemeye teşvik eder. "Heyecan" arayışında olan ergenler, bu durumu kontrol edemediği takdirde, alışkanlık haline gelebilir. Zayıf özgüven ve 'soğukkanlı' olma ihtiyacı ergenleri sigara içmeye itebilir.

Okul İle İlgili Sorunlar

Akademik performans ve sınav baskısı stresli olabilir ve ergen çocuğunuzu karamsar ya da kaygılı hale getirebilir. Okul çalışmaları, müfredat dışı etkinlikler ve ev işleri ile uğraşmak onlar için yorucu olabilir. Okuldaki dikkat dağınıklığı, zayıf akademik performansa neden olabilir. Giderek kötüleşen notları, onları daha çok kaygı bozuklukları gibi psikolojik sorunlar ile savaşmak zorunda bırakabilir. Aynı zamanda, ergenlik döneminde çocukların öncelikleri değişebilir. Okul ve sosyal hayat dengesini kuramayabilirler. Arkadaş çevresinde olan biten durumlar, onları sınavlarından daha çok ilgilendirebilir. Öncelikleri sosyal hayat olduğu için, dersleri bir yana bırakmış olabilirler. Dolayısıyla, akademik anlamda zorluklarla karşılaşabilirler.

Yeme İle İlgili Sorunlar

Bedensel değişiklikler, ergenlerin kendilerine dair farkındalıklarını ve hassasiyetlerini arttırır. Bu zamanda kendilerini küçümseme, değersiz görme gibi duygu halleri ile savaşabilirler. Dolayısıyla, özgüven veya güven sorunları yaşayabilirler. Beden ve görünüşlerini çok önemsedikleri için kendilerini fazlası ile eleştirebilirler ya da bu alana fazla yatırım yapmaya başlayabilirler. Bir ergen, zayıf bir benlik imajına sahip olmasından dolayı ve görünüşlerini herhangi bir şekilde değiştirme ihtiyacı ile yeme bozuklukları geliştirebilir. Kilolarından ve görünümlerinden endişe eden ergenlerde, anoreksi veya bulimia gibi bozukluklar gelişebilir. Sağlıksız beslenme alışkanlıklarına yönelebilirler. Fast food tarzı yiyecekler tüketme, daha az aktif bir yaşam tarzı da ergenlikte görülebilir. Bu durum yine bir yeme bozukluğuna, obeziteye, yol açabilir.

Ekran ve Sosyal Medya ile İlgili Sorunlar

Çocuğunuz, telefonla mesajlaşarak, konuşarak veya sadece oyun oynayarak saatler geçiriyor olabilir. Gençler, sosyal medya sitelerinde, telefonlarıyla ve dışarıda arkadaşlarıyla etkileşim içinde olduklarında sosyal çevrelerini genişlettiklerini düşünürler. Sosyallik, onlar için vazgeçilmez bir durumdur. Ekran bağımlısı ergenler daha az arkadaşa ve daha az aktif bir sosyal hayata sahip olma eğilimindedir. Yalnız bir yaşam sürerler ve internette saatlerce gezinmekten mutlu olurlar. Bilgisayar oyunları, hayatlarının büyük bir alanını kaplar hale gelebilir. Hatta bazen gerçek ile sanal dünya arasındaki sınır ortadan kalkmış gibi hissettiklerini düşünebilirsiniz. Ekran, fiziksel aktivitelerini kısıtlar, sağlıksız ve hareketsiz bir yaşam tarzına neden olur. Bu durum, akademik performansı olumsuz etkiler. Yaşam dengelerini kurmaları zorlaşır.

Kaynaklar:

https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/adolescent-mental-health

https://www.msdmanuals.com/home/children-s-health-issues/problems-in-adolescents/introduction-to-problems-in-adolescents

https://www.momjunction.com/articles/problems-of-adolescence_00381378/